W tym ciągniku jest tyle nowości, że aż trudno się zdecydować, od której zacząć. Do ważniejszych należą silnik Euro 6 drugiej generacji, układ oszczędzający paliwo Eco-roll i tempomat przewidujący ukształtowanie terenu (Scania Active Prediction).
Wszystkie te rozwiązania dostępne są w pojazdach zamawianych od jesieni 2013 r.
Jednak warto dać na luz
W wyposażeniu znajdujemy Eco-roll, system, który Scania wprowadziła do swoich ciągników jesienią 2013 roku. Dzięki niemu można zmniejszyć wydatki na paliwo nawet o 2%. Eco-roll ocenia, kiedy ciężarówka powinna wykorzystać siłę grawitacji, aby swobodnie zjechać ze wzniesienia. Wówczas wykorzystuje energię kinetyczną zestawu.
Jeszcze do niedawna producenci przekonywali nas, że z górki nie jeździ się na luzie, a Eco-roll właśnie tak robi - przełącza skrzynię na bieg neutralny. Przy zjeździe ze wzniesienia na biegu silnik nie pali nic, na biegu jałowym jednak trochę bierze paliwa, ale w tym przypadku zyskujemy na rozpędzeniu ciężarówki, która nie jest hamowana silnikiem. Komputer pokładowy przelicza, czy w danych warunkach większą oszczędność przyniesie zjazd ze wzniesienia na biegu jałowym czy z wykorzystaniem hamowania silnikiem przy odciętym dopływie paliwa. Ten wybór wcale nie jest oczywisty. Scania Active Prediction automatycznie dokonuje kalkulacji. Swobodny zjazd za pomocą Eco-roll, z wykorzystaniem energii kinetycznej zestawu ma, według producenta, sens jedynie wtedy, gdy trwa dłużej niż 10 sekund. Jednocześnie prędkość nie powinna wzrosnąć na tyle, aby konieczne stało się hamowanie silnikiem, ponieważ ma to negatywny wpływ na właściwe wykorzystanie energii paliwa już dostarczonego do silnika. System działa przy prędkości 60 km/h lub wyższej.
Tempomat przewiduje
Aby kontrolować prędkość, tempomat active prediction wykorzystuje GPS, który informuje o położeniu pojazdu oraz mapy topograficzne. Odpowiednio do ukształtowania drogi przed pojazdem reguluje on jego prędkość. W zależności od wybranego przez kierowcę trybu pracy skrzyni biegów (wybiera się pierścieniem na dźwigni sterowania skrzynią - aktualnie włączona funkcja jest widoczna na centralnym wyświetlaczu tablicy rozdzielczej), ciężarówka obiera odmienne strategie jazdy. Może dążyć do zminimalizowania zużycia paliwa lub do utrzymania wysokiej prędkości przejazdowej. System ten analizuje jak długo jeszcze potrwa jazda pod górę i stara się unikać zbędnej zmiany biegów. W pełni wykorzystuje wysoki moment obrotowy silnika, dostępny już przy niskiej prędkości obrotowej.
W zautomatyzowanej skrzyni Opticruise dostępne są trzy tryby pracy, oprócz standardowego - Economy, nastawiony na niskie spalanie, kosztem wydłużenia czasu przejazdu. Silnik reaguje delikatnie, alternatywne ustawienie ogranicznika prędkości wynosi 80 lub 85 km/h, a tzw. kickdown jest nieaktywny. Active Prediction ogranicza prędkość do 12 proc. poniżej zadanej i nie dopuszcza do jej przekroczenia. W trybie Power silnik reaguje ostro, a podjazd pod wzniesienia odbywa się przy wykorzystaniu maksymalnej mocy, z nieco szybszą zmianą biegów niż w trybie Standard. W tym przypadku system Active Prediction nie jest dostępny, tempomat pracuje normalnie, jak dawniej.
Działanie Active Prediction sprawdzaliśmy na pagórkowatej obwodnicy Słupska. Tradycyjny tempomat starałby się za wszelką cenę utrzymać zadaną prędkość i na pewno redukowałby biegi przed końcem wzniesienia. To skutkowałoby większym spalaniem. Dlatego odradzano kierowcom jazdę na tempomacie w terenie pagórkowatym czy wręcz górzystym. Jednak nowy system już tego błędu nie popełnia. Trzyma najwyższy, 12 bieg niemal do końca wzniesienia nawet jeżeli prędkość spada znacznie w stosunku do zaprogramowanej. On wie, że za chwilę będzie zjazd... Mało tego, przed szczytem wzniesienia włącza bieg jałowy, bo zestaw i tak dotoczy się tam, by za chwilę rozpędzić się siłą bezwładu.
Kierowca ma sporo frajdy z takiej jazdy, więc jeździliśmy sporo po tej pagórkowatej drodze, wijącej się wśród polodowcowych moren, a Scania cały czas zachowywała się tak, jakby była prowadzona przez doświadczonego szofera, który na dodatek zna każdy odcinek tej drogi jak własną kieszeń. Użytkownicy powinni mieć z tego systemu sporo pożytku.
Do cięższych zadań
Silnik 490 KM to jednostka Euro 6 drugiej generacji, o zwiększonej efektywności, pozwalająca zmniejszyć zużycie paliwa do 2 proc. W konstrukcji tego motoru połączono technologie EGR i SCR, dla osiągnięcia równowagi między kontrolą procesu spalania i redukcją zanieczyszczeń w układzie wydechowym. Rozwój motoru przebiegał wielotorowo. Dotyczył zmian w systemie zarządzania jednostką oraz w kolektorze dolotowym, który zapewnia odpowiednio wysoką temperaturę gazów wydechowych bez konieczności stosowania przepustnicy. Nowa, odłączana sprężarka powietrza ma pneumatycznie sterowane sprzęgło, które ją wyłącza, gdy nie jest potrzebna. Dzięki temu uzyskuje się niewielki spadek zużycia oleju napędowego. Oszczędności paliwa służy też obniżenie obrotów przy tzw. prędkości przejazdowej, poniżej 1.200 obr/min. Stosunkowo wysoki moment obrotowy, w połączeniu z zautomatyzowaną zmianą biegów to warunki do utrzymywania silnika zawsze w niskim zakresie obrotów. Cały ten układ nie wymaga od kierowcy dużego zaangażowania, aby jechać oszczędnie.
Silnik o mocy 490 KM można polecić do transportu, gdzie często wykorzystuje się maksymalne osiągi. Do lżejszych zadań z powodzeniem wystarczy jednostka 410 KM SCR. W przypadku napędów Euro 6 chodzi o to, aby były zmuszane do ciężkiej pracy, kiedy to podnosi się temperatura gazów spalinowych, co wpływa na obniżenie zużycia paliwa. Jeśli spaliny są za chłodne podawana jest dodatkowa porcja paliwa, aby je rozgrzać. Właściwa temperatura spalin jest ważna dla właściwego działania katalizatora w układzie wydechowym.
Udoskonalony Scania Driver Support
Scania Driver Support na bieżąco ocenia styl jazdy kierowcy i podaje mu wskazówki służące ekonomicznej jeździe. Komunikuje się z kierowcą za pomocą wyświetlacza pośrodku deski rozdzielczej. Obecnie standardowo oferowana jest udoskonalona wersja systemu, która reaguje bardziej adekwatnie do rzeczywistej sytuacji. System, używając ocen i zaleceń, stale podnosi poziom kwalifikacji kierowcy w ekonomicznej jeździe. Wykorzystuje dane z czujników i systemów nadzorujących działanie ciężarówki. Podaje specjalne komunikaty, np. aby zmniejszyć nacisk na pedał gazu tuż przed pokonaniem szczytu wzniesienia. Zawodowi kierowcy na ogół o tym wiedzą, ale czasem lekceważą tę zasadę lub o niej zapominają.
System nagradza ekonomiczną jazdę. Zwraca uwagę na użycie hamulców, dobór biegu oraz zdolność jazdy przewidującej: jeśli kierowca często przyspiesza, a potem nagle hamuje, to jest oczywiste, że jego słabym punktem jest przewidywanie.
Pewne modyfikacje zostały wprowadzone również w systemie ocen i zaleceń, gdy próbując osiągnąć jak najlepszy wynik, kierowca rywalizuje sam ze sobą. System wyraźniej wskazuje, które zachowania są pożądane, a które nie. "Zakrywa" też stare osiągnięcia tak, że kierowca może dążyć do coraz lepszego wyniku.
Podsumujmy. Scanię z nowymi systemami wspomagającymi kierowcę może oszczędnie poprowadzić nawet niedoświadczony szofer. Prowadzący pojazd ma sporo udogodnień i komfort pracy, a prowadzący firmę przewozową pewność, że zestaw nie zużyje dużo paliwa.
Rozstaw osi |
3.700 mm |
Typ kabiny, wymiary kabiny |
Topline, sypialna, z 4-punktowym zawieszeniem pneumatycznym |
Silnik/pojemność skokowa |
DC13 490 Euro 6, 6-cylindrowy, EGR, VGT, DOC, DPF, SCR/ 13 l |
Moc maksymalna |
490 KM przy 1.900 obr/min |
Maksymalny moment obrotowy |
2.550 Nm przy 1.000-1.300 obr/min |
Skrzynia biegów |
Zautomatyzowana Opticruise, 12+2 przełożenia, 3 programy (Economy, Standard, Power) |
Napęd |
4x2 |
Zawieszenie przednie |
Resory paraboliczne |
Zawieszenie tylne |
4-punktowe pneumatyczne |
Układ hamulcowy |
Tarczowy, elektronicznie kontrolowany, hamulec silnikowy (256 kW przy 2.400 obr/min), retarder R3500 |
Wyposażenie pojazdu testowego, m.in.: |
ESP (elektroniczny program stabilizacji toru jazdy), SDS (Scania Driver Support), tempomat przewidujący (Active Prediction). |